CISÓW
Wieś jest położona w malowniczej dolinie górskiej, nieopodal drogi z Kielc do Rakowa. Z trzech stron otaczają ją stoki góry Włochy, Małzna, Stołowa i Grzebieńa. Zabudowa wsi podporządkowana jest drodze wiejskiej prowadzącej w kierunku kościoła farnego. Od zachodu wsi, poza strumieniem na którym w XVIII w. założono dwa stawy. Na terenie zwanym Zadedworze znajdował się zespół dworski, z którego pozostały nierozpoznane resztki w obecnej zabudowie. Kościół parafialny i plebania z zabudową gospodarczą zlokalizowane są na wzgórzu otoczonym murem cmentarza przykościelnego.
Data powstania wsi nie jest znana, być może miała związek z lokacją miasta Daleszyc, jak i obiektem warownym na stanowisku archeologicznym ZamczyskoW 1529 r. we wsi biskupiej, której nazwę zapisano jako Czissow znajdował się folwark, a dziesięcinę z całej wsi i od jednego kmiecia osadzonego w lesie pobierał kustosz kielecki. Pierwsza wzmianka o lasach cisowskich pochodzi z aktu lokacji Daleszyc z 1570 r., w kolejnych latach dokumenty milczą o lasach wsi. W 1701 r. w. właścicielem wsi był Dębowski, synowiec Jana Chryzostoma Paska, którego rodzice posiadali w 1660r. nieodległe Bieliny. W 1827 r. było tu 35 domów i 196 mieszkańców.
Według autorów Słownika Geograficznego Ekonomia dobra rządowe Cisówa w XIX w. składały się ze Wsi Cisów z folwarkiem i gruntów w Bielmach, z osadami karczmarskimi, stawami w Smykowie i Gomułkach, z gruntami Przykopki, wsi i folwarku Wójtostwo, wsi folwarku w Makoszynie, Wójtostwa i folwarku w Widełkach, młyna Igielno, pustkowia Wymysłów, młyna Łukawa, wsi Daleszyc z folwarkiem, wsi i folwarku Danków
Pierwotnie wieś znajdowała się w parafii daleszyckiej. Kościół pod wezwaniem św. Wojciecha fundowany przez biskupa krakowskiego Andrzeja Załuskiego w 1758 r., parafię erygowano w 1765 r., budowę kościoła rozpoczęto w 1770 r., a ukończono w 1816 r., konsekracji dokonano w 1817 r. przez biskupa Wojciecha Górskiego. Parafia ta niewielka, obejmująca Cisów, Lukawę i Wymysłów, powstała zapewne w związku z istnieniem tzw. klucza cisowskiego, którego siedzibę w formie rezydencji dostrzec można w zachodniej części wsi na mapie z XIX w.
Podczas powstania styczniowego w pobliskich lasach mieli obóz gen. Hanke-Bosak, Kurowski i Topór. Podczas II wojny światowej w okolicznych lasach obozowały oddziały "Barabasza".
Historia miejscowości Cisów - Publikacja historyczna Dariusza Kaliny (plik PDF)
